علی نجفی |کنسرت پرواز همای به همراه گروه مستان و ارکستر سمفونیک با رهبری انریکو جرولا درتاریخ چهارم و پنجم مرداد ماه در کاخ نیاوران میزبان مخاطبانی است که بی‌صبرانه درانتظار اجرای جدید و متفاوت از همای موسیقی ایران هستند و مثل همیشه استقبال از این کنسرت باعث تمدید دوباره آن شد و دو روز دیگر در تاریخ ششم و هفتم مرداد نیز این برنامه در کاخ نیاوران اجرا خواهد شد. در کنار نام همای همیشه حواشی بسیاری بوده است و عجیب که این حواشی از طرف اهالی موسیقی بوجود می‌آید. هرچند همای همیشه سعی داشته از حواشی فاصله بگیرد و هیچگاه جواب سوالات پیرامون اتفاقات رخ داده را نمی‌دهد و معتقد است که تمام تلاشش را باید روی کار هنری‌اش بگذارد و منتقدان و همکارانش هم هر اقدامی انجام دهند او تنها سکوت می‌کند. امسال نیز کنسرت کاخ نیاوران حواشی و سنگ اندازی‌هایی به همراه داشته است که بیشتر به خاطر حضور انریکو جرولا رهبر ایتالیایی است که برای دومین بار قرار است به همراه ارکستر سمفونیک در تهران به روی صحنه برود، البته این بار نیز همای ترجیح داد سکوت کند و تنها با لبخندی از ماجرا بگذرد. شاید همین روحیه مصمم و آرامش باشد که باعث می‌شود هرچقدر هم مشکلات برای ادامه فعالیتش باشد ناامید نشود و تمام تلاشش را برای هدفی که دارد انجام می‌دهد. در روزها و سال‌هایی که شاهد رخوت و یکنواختی کنسرت‌های موسیقی در کشور هستیم انگشت شمار هستند خوانندگانی که برای مخاطبشان ارزش قائل باشند و و هربار که به روی صحنه می‌روند حرف تازه و ایده جدیدی برای مخاطب به ارمغان بیاورند. پرواز همای را می‌توان از همان انگشت شمارهایی نامید که برای هنر، صدا و از همه مهم‌تر مخاطبش اهمیت ویژه‌ای قائل می‌شود و در این چند سال اخیر هربار که به روی صحنه رفته کاملا با دفعات قبلی متفاوت بوده است. از همکاری با خواننده آذربایجانی عالیم قاسیم اف گرفته تا حضور یک رهبر ایتالیایی همه اینها گواه بر این سخن است. البته مخاطبانش نیز قدر او را به درستی دریافته‌اند و با وجود نبود امکانات رسانه‌ای و تبلیغات محدود و نداشتن اسپانسر هر بار شاهد تمدید چندباره کنسرت همای هستیم و برای یک هنرمند چه چیزی با ارزش‌تر از این که مخاطبانش حمایت کننده اصلی‌اش باشند.
به بهانه کنسرت کاخ نیاوران سرتمرین گروه مستان و ارکستر سمفونیک رفتیم و باز همان روحیه جنگنده و خستگی ناپذیر همای را شاهدش بودیم که چطور کنار انریکو حواسش به نت به نت نوازندگان است و شاید باید گفت رهبر اصلی ارکستر نیز همای است. در ادامه گفتگو با پرواز همای و انریکو جرولا را خواهید خواند:
جناب همای در ابتدا درباره کنسرت پیش رو توضیح دهید؟
اولین کنسرت من بعد از هشت سال در تالار وحدت سال گذشته با رهبری انریکو جرولا انجام شد. اکنون نیز در ادامه همان ارکستر امسال با کارهای جدید و متفاوت تر در کاخ نیاوارن قرار است که به روی صحنه برویم. دراین کنسرت چند کار ایتالیایی داریم که به فارسی و گیلکی ترجمه شده است و همچنین از آثار قدیم و جدید را اجرا خواهیم کرد. البته سازهای جدید و همخوانان‌هایی به ارکستر اضافه کردیم که باعث می‌شود کار متفاوتی را مردم روی صحنه ببینند.
لولی وشان مست به چه معناست و چرا این نام را برای این کنسرت انتخاب کرده‌اید؟
لولی وشان مست آهنگی است که من به تازگی ساخته‌ام برای تمام سربازانی که در ایران خدمت می‌کنند به ویژه سربازانی که در مرزهای ایران از کشور پاسداری می‌کنند. چند ماه پیش تعدادی از این مرزبانان عزیزمان را اشرار و گروهک‌های تروریستی به شهادت رساندند و من این آهنگ را برای مرزبانان شهیدمان خوانده‌ام و از طرف مردم ایران این آهنگ را تقدیم به تمام مرزبانانی می‌کنم که شبانه روز از خاک میهنمان پاسداری می‌کنند.
حضور دو گروه سنتی و کلاسیک کنار یکدیگر و تلفیق موسیقی شرق و غرب کار بسیار دشواری است. هدفتان از این کار چه بود و آیا موفق شده‌اید؟
این دو گروه سنتی و کلاسیک که هر دو نوازندگان ایرانی هستند به همراه یک رهبر اروپایی که قرار است هم کار کلاسیک و هم ایرانی و هم تلفیق این دو را اجرا کنیم. در واقع قبلا نیز افرادی این کارها را انجام داده‌اند ما هم به نوبه خودمان این کار را انجام می‌دهیم. کار کاملا متفاوتی است و هدف اصلی ما استفاده از ابزار و سازهای کلاسیک برای ساختن حجمی متفاوت در کنار هم است و این کار رنگ آمیزی خوبی بوجود آورده است و حال و هوای دیگری از سبک کار من را به مردم نشان خواهد داد.
شما جزو معدود و یا تنها خواننده‌ای هستید که در بخش خصوصی با ارکستری به این بزرگی به روی صحنه می‌رود. دلیل این کار چیست و آیا مشکلات ارکستر پشیمانتان نکرده است؟
بله درست است بنده به صورت خصوصی این کار را انجام می‌دهم و رهبر از خارج از کشور برای کنسرت می‌آورم. نوازندگان بزرگ را کنار یکدیگر جمع می‌کنم و با ارکستر سمفونیک روی صحنه می‌روم. بالاخره در دنیای حرفه‌ای فعالیت کردن این اقدامات طبیعی است. هرچند خیلی از خوانندگان ترجیح می‌دهند با گروه کوچکی در شهرهای مختلف برنامه اجرا کنند و درآمدزایی داشته باشند، اما من اینگونه نیستم بااینکه می‌توانم خیلی از اجراها را تنها با گروه مستان روی صحنه بروم اینکار را نمی‌کنم و دلم می‌خواهد برای موسیقی، صدا، کارم و مخاطب‌هایم بیشتر هزینه کنم و موسیقی کاملا متفاوتی را اجرا کنم.
بسیاری معتقد هستند خوانندگان موسیقی سنتی دچار رخوت و درجا زدگی شده‌اند و کنسرت‌هایشان تکراری شده است. اما در این میان شما هربار که قرار است کنسرتی اجرا کنید در فضایی کاملا متفاوت با
کنسرت‌های قبلی‌تان به روی صحنه می‌روید. در این خصوص توضیح دهید؟ دلیل کارتان چیست؟
من در این چند سال یاد گرفته‌ام در کار خوانندگان دیگر دخالت نکنم که چکار انجام می‌دهند من نیز معتقد هستم که در موسیقی سنتی کار اکثر خوانندگان یکنواخت شده است. اما خودم هر بار که روی صحنه می‌روم پروژه تازه‌ای داشته باشم و کاری کنم که مردم را از این یکنواختی در بیاورد. البته این کار بسیار سخت است و باید خیلی روی آن فکر شود و وقت گذاشت و من ترجیح می‌دهم اینگونه باشم.
شما جزو معدود موزیسین‌هایی هستید که با موزیسین‌های کشورهای مختلف همکاری دارید و اجراهای مشترکی را در سطح دنیا برگزار می‌کنید. این همکاری‌ها چقدر به موسیقی ایران کمک می‌کند؟
خوشبختانه من تجربه همکاری با خیلی از هنرمندان دیگر کشورها را داشته‌ام. در واقع باید بگوییم این کار چقدر به موسیقی خودمان کمک می‌کند. من دیگر در فضایی نیستم که بخواهم بگویم می‌خواهم به موسیقی ایران کمک کنم به هیچ وجه هم من به تنهایی نمی‌توانم به موسیقی ایران کمک کنم. همه موزیسین‌ها در کنار یکدیگر باید باشند تا بتوانند به موسیقی ایران کمک کنند. این اجراها کمک به موسیقی ایران نمی‌کند موزیسین‌ها باید خودشان و شخصیت‌های درونی و افکارشان را در ابتدا درست کنند وگرنه در تمام دنیا اجراهای مشترک بسیاری برگزار می‌شود و این کار به نظرم کمک به خواننده است.
برای رهبری ارکستر باید دیوانه بود
جناب انریکو جرولا لطفا خودتان را برای مخاطبین ایرانی بیشتر معرفی کنید؟
من یک رهبر ارکستر ایتالیایی هستم. سی و چهار سال سن دارم و از کودکی موسیقی را فرا گرفتم که ابتدا با پیانو و ویولنسل آغاز کردم و سپس به سمت آهنگساز و رهبری ارکستر رفتم و در شهر پسکارا تحصیل کرده‌ام.
با توجه به سختی‌های رهبری ارکستر چطور شد این گرایش از موسیقی را انتخاب کرده‌اید؟
از کودکی رهبر ارکستر شدن برایم مانند یک رویا بود. هرچه در موسیقی به جلو پیش رفتم سختی‌های این شغل را بیشتر حس کردم. وقتی پیانو می‌زدم با استاد معروف ایتالیایی خانم ماریا فرانچسکا آشنا شدم که دختر فرانچسکا بزرگ رهبر ارکستر معروف دنیا است. ماریا به من گفت که قابلیت رهبر ارکستر شدن را دارم و من در جوابش گفتم برای رهبری ارکستر خیلی باید دیوانه بود. با کمک ماریا چند اپرا را تهیه کردم. من نیز مانند یک دیوانه بسیار برای این کار تلاش کردم و درس خواندم و در ادامه با هنرمندان بزرگی آشنا شدم و به عنوان پیانیست و رهبر ارکستر با آنها همکاری کردم و در حال حاضر جزو رهبران ارکستر جوان و معروف ایتالیا هستم. الان من به آروزیی که داشتم با تلاش و پشتکارم رسیدم و از این موضوع بسیار خوشحال هستم.
به طور کلی در دنیا رهبر ارکستر زن بسیار کم است، دلیل این موضوع را چه می‌دانید؟
دقیقا درست می‌گوید در همه جای دنیا وجود زنان در این شغل کم است. حتی در ارکستر وین تا سی سال پیش فقط آقایان می‌توانستند نوازندگی بکنند. به تدریج زنان نیز وارد این شغل شده‌اند و اکنون زنان مشهوری به عنوان رهبر ارکستر داریم که اپرهای موفقی را رهبری کرده‌اند.
آشنایتان با همای به چه شکل بوده است؟
من از طریق یکی از دوستان که ایرانی است به همای آشنا شدم و کارهای همای را گوش کردم. بعد از آن با همای دیدار می‌کنم و او درباره پروژه‌هایش با من صحبت می‌کند و رپرتوارهای کنسرتی که قرار بوده اجرا کنیم را به من داد. من خیلی ازاین موضوع استقبال کردم. بالاخره سال گذشته از من دعوت شد که به ایران بیایم و در تالار وحدت به همراه همای اجرا کنم. من در ابتدا به هیچ وجه فکر نمی‌کردم که همای تا این حد طرفدار داشته باشد و مردم عاشق همای باشند و همای نیز عاشق کارش باشد. وقتی من وارد صحنه تالار وحدت شدم و وقتی لحظه‌ای که همای وارد صحنه شد، مردم که با آن شور و اشتیاق از همای استقبال کردند من بسیار هیجان زده شدم. بعد از آن تورهای موفقی در کانادا و آمریکا برگزار کردیم. امسال نیز برای این تور دعوت شدم و باز هم بسیار هیجان زده و منتظر روز اجرا هستم.
نظرتان درباره ملودی‌ها و آهنگ‌هایی که همای استفاده می‌کند چیست؟
برایم بسیار جالب است که موسیقی سنتی ایرانی تلفیق با موسیقی غربی می‌شود و یک رنگ آمیزی جدید و گوش نوازی را به وجود می‌آورد.
با توجه به اینکه موسیقی ایرانی با غربی کاملا متفاوت است چطور توانستند موسیقی ایرانی را درک کنند؟
کاملا درست می‌گوید. این دو نوع موسیقی دو فضای کاملا متفاوتی را دارد. در موسیقی ایرانی ریتم‌ها و ربع پرده‌هایی وجود دارد که در موسیقی غربی شاهدش نیستیم. اما چیزی که در اینجا مشترک است موزیسین‌ها هستند و خون موسیقایی در وجود تمام موزیسین‌ها است که همیشه جریان دارد و فاصله‌ها را کم می‌کند و می‌توان گفت موسیقی زبان مشترک تمام ملت‌ها است. در کل در هر نوع موسیقی یک بخش بسیار سخت و یک بخش زیبا وجود دارد. اگر روی بخش سخت بخواهیم تمرکز کنیم کار به هیچ وجه جلو نمی‌رود و باید توقف کنیم، اما زیبایی موسیقی است که موزیسین‌ها را به جلو پیش می‌برد و باعث می‌شود تمام سختی‌ها را پشت سر بگذاریم. در قطعات ایرانی ریتم‌ها برایم خیلی سخت است که من شبانه روز با همای تمرین کردم تا بتوانم ریتم‌ها را درک کنم و رهبری خوبی داشته باشم.
اگر بخواهید موسیقی ایرانی را تعریف کنید چه می‌گویید؟
می‌گویم که موسیقی ایرانی بسیار زیباست. به خاطر رنگ آمیزی و فواصل زیبایی که ما چند صد سال پیش شاید چندبار شنیده‌ایم و این موضوع برای من خیلی جالب است. در خانه‌های ایرانی اکثرا ساز وجود دارد. از بین سازهای ایرانی، ساز سنتور که مشابه‌اش را در غرب نیز داریم و نی که ساز بسیار واحدی است و البته ساز دوتار که صدای شگفت انگیزی را دارد بسیار من را جذب کرده است.
نوازندگان ایران را در چه سطحی دیده‌اید؟
موزیسین‌های ایرانی بسیار قوی هستند و حتی من چیزهای زیادی از آنها یاد گرفته‌ام. تنها در ایران خوانندگان هستند که باید بیشتر تلاش کنند و تحصیلات آکادمی را بگذرانند و در مقایسه با نوازندگان ضعیف تر هستند. همای مسیر بسیرا درستی را در موسیقی پیش گرفته است و امیدوارم خوانندگان دیگر نیز مانند همای برای موسیقی تلاش کنند و در کشورهای دیگر مشغول تحصیل شوند.
نظرتان درباره رنگ آمیزی صدای بانوان در ارکستر چیست؟
صدای خانم‌ها مانند آقایان برای ارکستر ضروری است و مانند ساز است و حتما باید در ارکستر خانم‌ها هم حضور داشته باشند.
نظرتان درباره کشور ایران قبل از حضور و در حال حاضر چیست؟
قبل از اینکه وارد ایران بشوم به دلیل اطلاع رسانی‌ها و تصاویری که آنجا ارایه می‌دادند ذهنیتم کاملا متفاوت با الان است. به هیچ عنوان در غرب حقیقت را درباره ایران نمی‌گویند و اتفاقا در مورد کشور شما رسانه‌های غربی خیلی دروغ می‌گویند. اما وقتی وارد ایران شدم دیدم تعریف غرب از ایران کاملا دروغ و اشتباه است. مردم خونگرم و میهمان دوست ایران در دنیا کم نظیر هستند و رفتارشان هیچ تفاوتی با دیگر کشورها ندارند.
در آخر حرفی برای مخاطبانم ایرانی دارید؟
من شدیدا خوشحالم هستم و بی صبرانه منتظر روز اجرا با این ارکستر هستم و می‌گویم که سورپرایزهای بسیاری برای مخاطبین ایرانی داریم که امیداوارم خوشحال و راضی‌اشان کنیم.
بدون دیدگاه