امین کردبچه چنگی| علی همت مومیوند، گویندۀ دوبلاژ، زادۀ ۱۳۳۹ نهاوند است. وی فارغ التحصیل مقع کارشناسی رشتۀ علوم تربیتی است و مدت چهارده سال در واحد سمعی بصری آموزش و پرورش خدمت می‌کرده است و امروز به یکی از صداهای خاطره انگیز و گویندگان موفق و ردۀ یک دوبلاژ ایران مبدل شده است که صدای او برای بسیاری از مردم ایران، همچنان صدایی آشناست و شخصیت‌های بسیار زیادی هستند که تنها با صدای او در ذهن مردم مانده اند.

نماهنگ‌های توصیه‌های ایمنی برای شرکت گاز «شخصیت آقای ایمنی»، تیزرهای تبلیغاتی «قورباغه داروگر»، «باب» در باب اسفنجی، «کاراکتر سگ» در کارتون «گربه‌سگ»، «پنتون» در «ند و پنتون»، «باز» در «داستان اسباب بازی»، «الک کینگ» درسریال «قصه‌های جزیره»، «دو نقش مغیره و برادر قطام» در سریال «امام علی (ع)» و فیلم سینمائی«دزد چاق» در «تنها در خانه»، «لزلی اسنایپس» در فیلم سینمائی «طرفدار»، «مکس» در فیلم سینمائی «افسانه ۱۹۰۰»، «گوردون» در کارتون «باغچۀ گوردون»، «جرج مِیسُن، کریستُفر هندرسُن» در سریال «بیست و چهار»، «فرماندار وان ‌زی‌ کین» در «افسانه جومونگ» و «آرمان» با بازی «بومن ایرانی» در «آفرین پدر» از جملۀ نقش‌های خاطره انگیزی است که صدا علی همت مومیوند در آن‌ها برای علاقه مندان به سینما و تلویزیون به خاطره‌هایی خوش مبدل شده است.

حضور در دوبلاژ فصل دوم سریال «Stranger Things» با نام فارسی «چیزهای عجیب» به مدیریت «محمدعلی جان پناه» در استودیو «طنین مهر آوا» در تهران، فرصتی فراهم آورد تا ضمن گفتگو با «علی همت مومیوند» به مرور خاطرات روزهای خوشی که او در دوبله گذرانده است، بپردازیم. آن چه پیشکش حضور می‌شود، تنها بخشی کوتاه از این گفتگوی مفصل است و امید آن داریم که مورد توجه قرار بگیرد.

اولین‌های دوبلۀ کلاسیک دهۀ ۶۰ در ایران بودیم

علی همت مومیوند، گویندۀ پیشکوست دوبلاژ، در گفتگو با خبرنگار روزنامل هنرمند، با اشاره به این امر که در حدود ۳۲ سال است که در این عرصه به فعالیت می‌پردازد، پیرامون ورودش به هنر دوبله گفت: ما از دستۀ افرادی هستیم که در سال ۱۳۶۳ از طریق آزمون صدا و سیما وارد این کار شدیم و اولین نسل دوبله بودیم که به صورت کلاسیک وارد این حرفه شدیم و از کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی دوبله که توسط این سازمان برگزار می‌شد، استفاده کردیم.

وی در ادامه، پیرامون آموزش‌های دوبله در روزگار دهۀ شصت، با اشاره به این که تعداد افراد شرکت کننده در دوره‌های آموزشی سازمان صدا و سیما تقریبا به هزار نفر می‌رسیده است، افزود: این دسته از افراد در آزمون ورودی دوبلاژ سازمان صدا و سیما شرکت کردند که از میان آن‌ها حدوداً ۲۰۰ نفر در این آزمون پذیرفته شدند و کلاس‌های آموزشی نیز با حضور این تعداد از افراد برگزار شد و پس از پایان این دوره از آموزش، تنها ۶۰ نفر در این حرفه ماندند و کار که شروع شد.

این گویندۀ دوبلاژ، با اشاره به این امر که با گذشت زمان، از تعداد این ۶۰ نفر هم کم شد و رفته رفته این گروه آب رفت و در نهایت تنها ۱۱ نفر از این افراد در دوبلاژ باقی ماندند، ادامه داد: امیرمحمد صمصامی، بیژن علیمحمدی، حمیدرضا آشتیانی پور، علی جدیدی باله، حسین خدادادبیگی، سعید مقدم منش، فرشته نیرومند، شوکت حجت، ژیلا اشکان و مرحوم نصار خویشتندار از جملۀ افرادی بوده‌اند که در این حرفه همزمان با ما وارد شدند و تا به امروز به فعالیت خود ادامه داده اند.

به خاطر دوبله از آموزش و پرورش اخراج شدم

دوبلور کارتون خاطره انگیز «گربه-سگ»، در بخشی دیگر از از این گفتگو، با اشاره به این امر که پیش از ورودش به دوبله، کارمند رسمی‌آموزش و پرورش بوده است، اظهار داشت: با حدود چهارده سال سابقه، به خاطر حضورم در دوبله، از آموزش و پرورش اخراج شدم، ترک خدمت کردم و شغل رسمی‌دولتی را به خاطر علاقه‌ای که به کار دوبله داشتم رها کردم و وارد این کار شدم و اساتید بزرگی هم چون عزت الله مقبلی، علی کسمائی، جلال مقامی، ژرژ پطروسی، مهدی علیمحمدی از جملۀ کسانی بودند که آموزش‌های مهم دوبله را به ما انتقال دادند و به ویژه استاد علیمحمدی، از جملۀ کسانی هستند که همواره سعی کرده‌ام که در کار یاد آن‌ها را گرامی‌بدارم.

هنوز هم معلمی‌را دوست دارم

وی که مدت‌ها مسئول امور هنری و سمعی و بصری یک ادارۀ آموزش و پرورش بوده است، با تأکید بر این امر که هنوز هم معلمی‌و کار در اموزش و پرورش را دوست دارد، اظهار داشت: مدت بسیار زیادی در حوالی میدان شهدا در منطقۀ ۱۲ آموزش و پرورش تهران مشغول به خدمت بودم و پس از آن در اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران مشغول به کار شدم، اما به دلیل علاقه به دوبله، مجبور به ترک خدمت شدیم و به یاد دارم که نوشتم «از ادامۀ خدمت به آموزش و پرورش معذورم» و آن‌ها نیز خیلی محترمانه ما را از آموزش و پرورش اخراج کردند.

گویندۀ شخصیت خاطر انگیز «آقای ایمنی»، با تأکید بر این که امروز هیچ نگرانی و ناراحتی بابت خروج از آموزش و پرورش ندارد، تصریح کرد: هرگز از دوبله خسته نمی‌شوم.

مومیوند، در همین راستا با اشاره به این که شاید حرف‌های او به گونه‌ای باشد که بسیاری از افراد تصور کنند که او شعار می‌دهد، تأکید کرد: باور کنید هنوز هم بعد از سی و سیال حضورم در دوبله، زمانی که می‌خواهیم یک کار جدید را شروع کنیم، استرس خاص آن کار در وجود من هست و این استرس از این باب است که بیایم و ببینم کار چیست و پس از این که وارد آن کار شدم، ببینم که آیا این کار به صدای من می‌خورد یا خیر و به همین دلیل می‌توان گفت که هیچ وقت این کار برای من یکنواخت نشده است و همیشه آن تازگی خاص خود را همراه خود دارد.

تازگی همیشگی جزئی از ماهیت دوبلاژ است

این گویندۀ پیشکسوت دوبلاژ با روبروئی با شخصیت‌های جدید در هر پروژۀ جدید را از جملۀ مهم ترین ویژگی‌ها و جزئی از ماهیت دوبلاژ دانسته و در همین راستا، با اذعان به این امر که زمانی که به یک پروژه دعوت می‌شوند، تا زمانی که سر کار حضور پیدا کنند، نمی‌دانند که قرار است چه اتفاقی در آن روز برایشان رقم بخورد و بناست جای چه کسی صحبت کنیم، یادآور شد: پیش‌تر گویندگان دوبلاژ فرصت کافی را برای دیدن و تمرین کردن جملات یک فیلم در اختیار داشتند و این امر بدان دلیل است که در آن روزگار، فرصت برای دوبلاژ وجود داشته است و گویندگان و مدیران دوبلاژ نیز می‌توانستند این کار را انجام دهند.

گویندۀ نقش «الک کینگ» در سریال خاطره انگیز «قصه‌های جزیره» در بخشی دیگر از این گفتگو، گفت: در برخی از موارد مدیر دوبلاژ به گویندگان خود می‌گوید که بناست چه فیلمی‌را دوبله کنند، گویندگان نیز در این فرصت این فیلم را از اینترنت دانلود می‌کنند و می‌بینند، اما این که تصور کنیم که گویندگان فیلم را می‌بینند و پیش از دوبله فرصت تحلیل دارند، ممکن است کمتر پیش بیاید.

مومیوند، با اشاره به این که صدای گویندگان دوبلاژ را پیش از ورود به این حرفه شاید به درستی نمی‌شناخته است، افزود: در روزگاری که جوان‌تر بودم، سعی می‌کردم که تقلید صدا کنم و از شخصیت‌های کارتونی تقلید کنم و از این باب لذت بسیاری می‌بردم و در همین اثناء فکر می‌کردم که اگر روزی وارد دوبلاژ شوم، گویندگی بخش انیمیشن از دیگر بخش‌ها مانند حضور در فیلم‌های سینائی و سریال‌هال جداست و من می‌توانم تنها در این بخش به فعالیت بپردازم.

وی با اشاره به این امر که در این میان، به دنبال این بوده است که اگر بنا است زمینۀ حضورش را در یکی از این بخش‌ها رقم بزنند، به دنبال گویندگی در انیمیشن برود، ادامه داد: بعد فهمیدم که این‌ها همه یکی است و تستی که به عمل می‌آید، تنها از جنس صدای گوینده است، نه تناسب آن با شخصیتی خاص.

دوبله در هر بخشی دنیای متفاوت خود را دارد

این گویندۀ پیشکسوت دوبلاژ در همین راستا، با اشاره به این امر که پس از ورود به دوبله، دوبلۀ انیمیشن و فیلم و سریال را در کنار هم تجربه کرده است، پیرامون تفاوت احساسات موجود در دوبلۀ آثار مختلف، ادامه داد: دوبله در هر بخش دنیای متفاوت خود را دارد و من در این میان، انیمیشن را به خاطر ارتباطی که با کودکان دارد و علاقه‌ای که من به کودکان دارم، دوست دارم.

گویندۀ شخصیت «مکس» در فیلم سینمائی «افسانه ۱۹۰۰» با اشاره به این که زمانی که کاری انجام می‌دهد و بر اساس آن تصور می‌کند که با انجام این کار لبخندی را روی لب‌های کودکی می‌نشاند، احساس لذت می‌کند و شیرینی خاصی را برای او به همراه دارد، اظهار داشت: حساب کارهای بزرگسال از دیگر کارها جداست، اما در دوبله تفاوتی ندارد که تو به چه کاری مشغول هستی، این که بتوانی یک کار را خوب انجام بدهی و به سرانجام برسانی و خودت از این کار راضی باشی، حس بسیار خوبی را برای تو به همراه خواهد داشت.

مومیوند، با اشاره به این که گویندگی به جای شخصیت «الک کینگ» یا «پدر خانواده» در سریال «قصه‌های جزیره» به مدیریت «رفعت‌هاشم پور» یکی از طولانی ترین پروژه‌های کاری او بوده است، تصریح کرد: در این اثر، هم شخصیتی را که به جای آن گویندگی می‌کردم، هم فضای کلی سریال و هم فضای کلی دوبله در این اثر را بسیار دوست داشتم و به دلیل این که این پروژه نزدیک به سه سال به طول انجامید، تمامی‌گویندگان این مجموعه به سان یک خانواده، در کنار هم احساس خوبی داشتند.

شخصیت «الک کینگ» به شخصیت من نزدیک بود

وی با اشاره به این که بخش‌هایی از این سریال در سازمان صدا و سیما و بخش‌های دیگری در استودیوهای بیرون از این سازمان دوبله شده است، تأکید کرد: هنوز هم که هنوز است تصور می‌کنم این سریال، از جملۀ سریال‌های خاطره انگیزی بوده است که بسیاری از مردم با آن خاطرات خوب دارند و آن را دوست دارند و با این که چندین بار پخش این سریال از تلویزیون تکرار شده است، اگر مجدداً پخش شود، مردم به تماشای آن خواهند نشست، چرا که این سریال از جذاب ترین سریال‌های پخش شده در سیما بود.

مومیوند، با اشاره به این که حس می‌کرده است شخصیت «الک کینگ» در این سریال، ویژگی‌های خاصی داشته است که به او بسیار نزدیک بوده است، یادآور شد: تنها از این باب که توانستم ارتباط بسیار خوبی با این شخصیت برقرار کنم و آن را به یکی از خاطره‌های خوشم در دوبلاژ مبدل کنم.

این گویندۀ پیشکسوت دوبلاژ در پاسخ به سؤال خبرنگار هنرمند در این زمینه که آیا شرایط خاص روحی گویندگان در صدای آن‌ها در پروژه‌های مختلف دوبلاژ تأثیر می‌گذارد یا خیر، گفت: این که بگوئیم هیچ تأثیری نمی‌گذارد، شاید درست نباشد، بالأخره ما هم آدم هستیم، اما با وجود این که اعتقاد دارم گویندگی در این شرایط بسیار سخت است، اما در مقابل به شدت معتقدم که کاری را که به من محول شده است، باید به درستی انجام بدهم، در عین این که باید گفت زمانی که فکر کسی درگیر موضوعی خاص باشد، روی فعالیت حرفه‌ای او به طرو خاص، تأثیراتی خاص خواهد گذاشت که شاید نتوان از آن جلوگیری کرد.

بعد از گذشت سی و سه سال هنوز با ذوق و شوق سر کار می‌آیم

وی با اشاره به این که حداقل این دست از شرایط روی او به عنوان یک گوینده تأثیرگزار است، افزود: نمی‌توان گفت زمانی که من وارد استودیو می‌شوم، درب را می‌بندم و کار خود را آغاز می‌کنم، همه چیز را فراموش می‌کنم، حال آن که سعی می‌کنم این شرایط روی صدای من تأثیری نگذارد، اما اگر در این شرایط تأثیری خاص را مشاهده کنیم، این امر به شرایط موجود باز می‌گردد و نمی‌توان به صورت کامل جلوی آن را گرفت.

مومیوند، در پاسخ به این سؤال که چرا بسیاری از عموم اشخاص جامعه به حرفۀ دوبله علاقه مند هستند، دوبله ار از جملۀ مهم ترین مشاغلی برشمرده که برای مردم جذابیت‌های خاصی دارد و بر همین اساس ادامه داد: خود من بعد از گذشت سی و سه سال حضورم در این حرفه، هر بار که وارد محیط کار می‌شوم، چه برسد به این که کسی از دور با این حرفه آشنائی مختصری داشته باشد و آن را نظاره کند.

مومیوند، با اشاره به این امر که بسیاری از افرادی که به این حرفه علاقه مند هستند، اطلاعات کافی پیرامون این هنر و مشکلات جاری در آن ندارند، اظهار داشت: ما هر آن چه آموخته‌ایم از حضور بزرگانی چون «منوچهر اسماعلی» و «چنگیز جلیلوند» بوده است و امروز هر آن چه داریم از این عزیزان است، چرا که در استودیوهای مختلف تنگ و تاریک دوبلاژ در محضر آنان نشسته ایم، آموخته ایم و کار کرده‌ایم.

«جلیلوند» و «اسماعیلی» ستون‌های دوبله هستند

گویندۀ شخصیت «جرج مِیسُن، کریستُفر هندرسُن» در سریال «بیست و چهار»، با اشاره به این امر که هنر دوبله، هنری است که آموزش آن بیشتر به صورت عملی است و انتقال مفاهیم آن بیشتر با حضور هنرجو در استودیو اتفاق می‌افتد، تصریح کرد: در این میان چه کسی می‌تواند برای اموزش از «منوچهر اسماعیلی» و «چنگیز جلیلوند» که ستون‌های این کار هستند، بهتر باشد و قطعاً هر روز، هر دقیقه، هر ثانیه، هر جمله و هر دیالوگی که در کنار این عزیزان گفته ایم، به یقین در کار امروز ما مؤثر بوده است.

وی با اشاره به این امر که تمامی‌عوامل در موفقیت یک گویندۀ دوبلاژ بسیار تأثیرگزار است و نمی‌توان آن‌ها را از هم جدا کرد، یادآور شد: زمانی که یک گوینده وارد کار دوبلاژ می‌شود و پشت میکروفون قرار می‌گیرد، می‌بایست در لحظه تمامی‌حواس خود را به کار بگیرد، خوب ببیند، خوب بشنود، هوش بالائی داشته باشد، دیالوگ گویندۀ بغل دستی خود را به خوبی بشنود تا بتواند آن را به درستی پاسخ دهد، حس‌های ماقبل را به خوبی دریافت کند و بداند که این احساسات به خوبی روی افراد تأثیر می‌گذارد.

مومیوند، ممتاز و برجسته شدن در هنر دوبله را متسلزم داشتن و به کار گرفتن عوامل بسیار زیادی در این حرفه برشمرده و در همین راستا، تأکید کرد: گوینده می‌بایست تلاش کند و این تلاش به اندازۀ پتانسیلی که در وجود فرد برای دریافت مفاهیم گویندگی وجود دارد، متغیر است و همین امور در موفقیت گویندگان در هنر دوبلاژ مؤثر است.

این گویندۀ پیشکسوت دوبلاژ در پایان با اذعان به این امر که زمانی بهترین فیلم‌های دنیا در ایران دوبله می‌شد و این بزرگان به جای بهترین هنرپیشه‌های دنیا سخن گفته اند، گفت: این اتفاق امروز به دلیل عدم وجود کیفیت در آثار وارد شده به ایران کمتر می‌افتد و متأسفانه فیلم‌های خوبی وارد کشور نمی‌شوند.

فیلم خوب برای دوبله نیست

وی با اشاره به این که امروز حضور سایت‌های اینترنتی در عرصۀ دوبلاژ فیلم را یکی از مهم‌ترین عوامل ورود فیلم‌های خوب برای دوبلاژ به کشور برشمرده و بر همین اساس، افزود: سال‌های سال است که داریم فیلم‌های کره‌ای، چینی، ژاپنی و عربی را دوبله می‌کنیم و به خوبی می‌دانیم که این فیلم ها، حرفی برای زدن به مخاطب خود ندارد.‌

مومیوند در پایان تأکید کرد: جلال مقامی در سخنان خود بارها گفته است که من گویندگی را از بهترین هنرپیشه های دنیا آموخته‌ام و زمانی که جای این افراد سخن می‌گفتم، باید می توانستم که حق مطلب را به خوبی ادا کنم.