عکس: مهدی آشنا | «بزرگترین معشوق من صحنه است»

انوشیروان ارجمند: «مقدس‌تر و پاک‌تر از صحنه تئاتر وجود ندارد چراکه عشق در آن روییده می‌شود، عشق بازی می‌شود و نشانه‌هایی از الوهیت ‏در آن هست. بیایید قدر این صحنه را بدانیم و این صحنه را برای بازی‌های بچه‌گانه خرج نکنیم. بیایید این صحنه را برای ‏بازی‌های پر از احساس، پر از عشق، برای بازی‌های پر از تعقل و برای بازی‌های شوق‌آور و آینده‌ساز نگاه داریم. یادمان باشد ‏پاکترین، بی‌آلایش‌ترین و عاشقانه‌ترین جایی که می‌توان نفس کشید صحنه تئاتر است.»‏
مراسم تشییع پیکر زنده‌یاد انوشیروان ارجمند هنرمند پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون ساعت ۹ صبح روز ‏سه شنبه ۲۵ آذر از مقابل تالار وحدت به سمت قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) برگزار می شود.‏
انوشیروان ارجمند متولد ۲۷ مهرماه ۱۳۲۰ در خاش و در خانواده ای نظامی اما اهل موسیقی و ادبیات به دنیا آمد. ارجمند ‏خود درباره چگونگی تولدش می‌گوید:‏‎ ‎‏«پدر من نظامی بود و در آن زمان در جنوب کرمان یا بلوچستان در تیپ مستقل ‏خاش مامور بود و من در خاش دنیا آمدم، در کرمان داریوش به دنیا آمد و باز در خاش یک برادر دیگرم که الان اینجا نیست ‏به دنیا آمد. به همین دلیل مردم آن خطه کاملا پدرم (سرکار ارجمند که بعدها سرتیپ شد) را می‌شناختند و همه از آن ‏مرحوم به راستی، درستی، پاکی و صداقت یاد می‌‏‎کردند. اتفاقا پدرخانم من هم اهل زاهدان بودند و همسر من هم در زاهدان ‏به دنیا آمده است.»‏
بازیگر سریال‌های «مختارنامه» و «امام علی» که در ۷ سالگی به همراه دایی‌اش به تهران می‌آید، اولین جایزه بازیگری اش را ‏بخاطر بازی در نمایشی به نام «رضاقلی پسر نادر» در سال ۱۳۳۵ در تالار فرهنگ بدست آورد.‏
او درباره چگونگی آشنایی و علاقه‌مندی‌اش به تئاتر می‌گوید: «من یک دایی ناتنی داشتم که معمولا شب‌های جمعه ‏خانه ما می‌آمد و همه ما بچه‌ها را، من و داریوش و خواهرم را برای دیدن تئاتر به لاله‌زار می‌برد. این یکسوی قضیه بود اما یکسوی ‏دیگر قضیه این بود که آقای اقبال به من گفتند که آقای دکتر فروغ اداره ای را تشکیل دادند به نام اداره هنرهای دراماتیک و ‏در آنجا فن بیان تدریس می‌کنند و به من توصیه کرد که حتما بروم آنجا چون حتما قبول می‌شوم. همان زمان پدرم که ‏خیلی دوست داشت من طبیب بشوم من را در کلاس زبان شکوه برای آموزش زبان انگلیسی ثبت نام کرد، من هم همان ماه ‏اول را که رفتم بعدش پول را گرفتم و رفتم نزدیک میدان بهارستان و همانطور که آقای اقبال گفته بود برای کلاس فن بیان ‏ثبت نام کردم. خلاصه به این شکل وارد کلاس دکتر فروغ شدیم و با افرادی مثل پرویز فنی‌زاده، مرتضی اخوت و… همکلاس ‏شدیم. بعدها نیز پس از آمدن آقای سمندریان از خارج و دایر کردن کلاس کارگردانی، کلاس‌های ما هم دوتا شد، یعنی ‏همزمان کلاس کارگردانی و فن بیان رو با هم می‌رفتم و بدین شکل کم کم با بچه‌های تئاتر مثل آقای نصیریان، جعفر والی، ‏جمشید مشایخی معاشر شدیم. از طرف دیگر داریوش هم در دبیرستان نظام شروع به کار نمایش کرد و او هم موفق بود.»‏
بازیگر فیلم‌های سینمایی «قاعده بازی» و «دوئل» حضور در کلاس‌های دکتر فروغ و استاد سمندریان را زمانی می‌داند که از ‏همان جا عشق به بازیگری و تئاتر را در روح و روان او کاشته و پس از آن به اداره تئاتر که زیر نظر اداره هنرهای دراماتیک بود ‏راه پیدا کرد.‏
زنده‌یاد ارجمند از سال ۱۳۵۴ برای اجرای نمایش و آموزش به گروه‌های شهرستانی از طرف اداره تئاتر راهی شهرهای خراسان ‏و حاشیه کویر از جمله گناباد، بیرجند، طبس، فردوس، تربت حیدریه، تربت جام، قوچان و… می‌شود و در آن شهرها ‏نمایش‌های زیادی را به همراه بچه‌های شهرستان‌ها اجرا کرد.‏
بازیگر فیلم‌های «قارچ سمی» و «دل نمک» درباره چگونگی ورودش به سینما می‌گوید:‏‎ ‎‏«اولین کار سینمایی من یک فیلم ‏‏۱۶ میلیمتری بود به نام «رویش در گلدان تنگ» که متاسفانه توقیف شد و هیچ وقت به نمایش درنیامد و همین باعث شد ‏که من کارگردانی سینما را کلا کنار بگذارم. بعد از آن هم داریوش یک کار سینمایی با نام «گفت زیر سلطه من آیید» را ‏ساخت که من نقش اول آن فیلم را بازی می‌کردم اما با اینکه در جشنواره فجر هم نمایش داده شد موفقیت چندانی پیدا ‏نکرد. تا اینکه یادم می‌آید که نمایش «سایه ماه» را روی صحنه اجرا می‌کردم که گویا یک شب آقای میرباقری و سیاوش ‏شاکری آمده بودند و کار را دیدند. میرباقری آمد پشت صحنه و به من گفت که فردا بیا شهرک سینمایی و من هم فردای آن ‏روز رفتم شهرک سینمایی و تا امروز کارها پشت سر هم آمدند. البته من قبل از آن سریال «روزی روزگاری» را با امرالله ‏احمدجو که به نظرم یکی از اعجوبه‌های کارگردانی است، انجام داده بودم.»‏
زنده‌یاد ارجمند درباره بیش از ۴ دهه فعالیت تئاتری خود نیز گفت: «من در این سالها ترسی از روی صحنه رفتن و انرژی ‏گذاشتن نداشتم و اتفاقا از جانم هم مایه می‌گذاشتم. چون زندگی من آنجاست، معنویات من روی صحنه نهفته است، ‏مقدس ترین جایی که سراغ دارم صحنه است، بزرگترین معشوق من صحنه است، من عشقی بالاتر از آن ندارم و از خدا ‏می‌خواهم تا زمانی‌که توان دارم این عزت را به من بدهد که من روی صحنه پایدار و سرحال بمانم. آنجا مرکز معنوی من ‏است. نه اینکه بگویم تلویزیون و سینما هنرهای خوبی نیستند اما شما در تئاتر یک فول شات هستید که خودتان، خودتان را ‏تبدیل به کلوزآپ یا مدیوم شات می‌کنید و این تفاوت خیلی مهمی است که بین این دو وجود دارد.»‏
انوشیروان ارجمند در یکی از آخرین گفت وگوهایش حرف‌های خود را اینگونه تمام کرد:«استانیسلاوسکی ‏می‌گوید مقدس‌تر و پاک‌تر از صحنه تئاتر وجود ندارد چراکه عشق در آن روییده می‌شود، عشق بازی می‌شود و نشانه‌هایی از ‏الوهیت در آن هست. بیایید قدر این صحنه را بدانیم و این صحنه را برای بازی‌های بچه‌گانه خرج نکنیم. بیایید این صحنه را ‏برای بازی‌های پر از احساس، پر از عشق، برای بازی‌های پر از تعقل و برای بازی‌های شوق‌آور و آینده‌ساز نگاه داریم. یادمان ‏باشد پاکترین، بی‌آلایش‌ترین و عاشقانه‌ترین جایی که می‌توان نفس کشید صحنه تئاتر است.»‏
انوشیروان ارجمند با بازی در نقش‌های ماندگاری چون «مختارنامه» در نقش رفاعه بن شداد، در مجموعه «امام علی (ع)» و ‏‏«روزی روزگاری» و «معصومیت از دست رفته» به ایفای نقش های تاریخی پرداخت. او در فیلم های «دوئل»، «قاعده بازی»، ‏‏«صبحانه‌ای برای دو نفر» و «محیا» نیز حضوری پررنگ داشت.‏
انوشیروان ارجمند متولد ۲۷ مهرماه سال ۱۳۲۰ در زاهدان بود. او برادر بزرگ‌تر داریوش ارجمند (بازیگر) است. زنده‌یاد ‏ارجمند در اواخر دهه ۴۰ به عنوان بازیگر و کارگردان تئا‌تر در مشهد فعالیت خود را آغاز کرد.‏