امین کردبچه‌چنگی|انتخابات همواره به عنوان نماد دموکراسی در هر جامعه شناخته شده و به تبع آن، ذائقه‌ای برای تولید تفکر در هنر و به ویژه آثار نمایشی بوده است. «نمایندۀ ملت» که این روزها بر اساس بازنویسی «سجاد افشاریان» از متن «برونیسلاو نوشیچ» به کارگردانی «مجید مظفری» در سالن استاد ناظرزادۀ کرمانی مجموعۀ تئاتر ایرانشهر به روی صحنه رفته است، از این دست آثار است.

مجید مظفری، کارگردان و بازیگر نمایش «نمایندۀ ملت» که این روزها در سالن استاد ناظرزادۀ کرمانی مجموعۀ ایرانشهر تهران به روی صحنه رفته است، در گفتگو با هنرمند، ضمن پرداخت به موضوع این نمایش و با اشاره به این امر که زمانی که مقولۀ انتخابات وارد یک جمع خانوادگی می‌شود، یک نوع دگرگونی، در رفتار و کردار و همچنین نوع نگاه اعضای این خانواده نسبت به جامعه و همچنین متقابلاً جامعه نسبت به خانواده ایجاد می‌شود، گفت: زمانی که انتخابات به عنوان یک رفتار و یک پدیدۀ اجتماعی وارد یک خانواده و یا جمعی خانوادگی می‌شود که شناختی کافی نسبت به این مقوله و حرکت اجتماعی ندارند، موجب می‌شود مسائلی در چارچوب این خانواده به وقع بپیوندد که ممکن است در نگاه مخاطب بیرونی به صورت کمدی و طنز جلوه کند. وی در ادامه با اشاره به این امر که این رخدادها در بافت خانواده می‌تواند رخدادهایی تلخ باشد، ادامه داد: برخی از این دست اتفاقات می‌تواند ارتباطات عمیق عاطفی را به هم بزند، توهمات بی جا ایجاد کند، انتظاراتی دیگر به وجود آورد و نگاه فرد را نسبت به جامعه عوض کند که در پی آن، مسائلی به وجود می‌آید که موجب دگرگونی فرد می‌شود.

مظفری که توانسته است در سال ۱۳۷۰ در بخش مسابقه‌ای سینمای ایران در دهمین دوره جشنواره فیلم فجر سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را برای بازیگری در فیلم «مسافران» به نام خود ثبت کند، با اشاره به این امر که ۷ یا ۸ سال پیش بسیاری از افراد جامعه به صورت اتفاقی به پول دست یافتند و به اصطلاح پولدار شدند، اظهار داشت: بسیاری از افراد در این دست از اتفاقات، به پورشه و مازراتی دست یافتند، اما هرگز نفهمیدند که برای این که بتوانی در این دست ماشین‌ها بنشینی، باید نوع لباس، فرهنگ رانندگی خانه، رفقا و یا حتی پمپ بنزین و یا مکانیک تو باید عوض شود. کارگردان فیلم سینمائی قلب‌های ناآرام که در سال ۱۳۸۱ تولید شده است، در ادامه با اشاره به این امر که نماینده شدن ملت، مسائلی را در پی دارد که نمایشنامۀ «نمایندۀ ملت» به آن می‌پردازد، تصریح کرد: «نمایندۀ ملت» به ورود مسئله‌ای به بافت یک خانواده می‌پردازد که چون خانواده با آن آشنایی ندارد، مسائلی حاشیه‌ای در موضوع ارتباطات برای آنان ایجاد می‌شود که منجر به تغییر نوع ارتباطات در ساخت جامعه می‌شود. وی در ادامه آمیختگی مسائل موجود در نمایشنامه را زمینه ساز ورود کمدی به اثر دانسته و در همین راستا، ورود دلالان انتخابات را از مهم‌ترین مسائل موجود در «نمایندۀ ملت» دانسته که کاندیداهای موجود در قصه به دنبال این افراد می‌روند، یادآور شد: کاندیداهای قصۀ «نمایندۀ ملت» در ابتدای راه به دنبال دلالان انتخاباتی می‌روند تا با برنامه‌ریزی، تبلیغات، نوشتن نت‌ها و یا سخنرانی‌های انتخاباتی از آن‌ها استفاده کنند و این امر موضوعی است که در جامعۀ بیرونی، به خصوص در حوزۀ انتخابات و روزهایی که تب تبلیغات در آن‌ها بالاست بسیار به چشم می‌خورد.

نگاه بی‌طرفانۀ مخاطب به سیاست می‌تواند جلوه‌های کمدی آن را ملموس‌تر کند

سوسن پرور، بازیگر نمایش «نمایندۀ ملت»، با اشاره به این امر که این اثر پیرامون انتخابات است و با بردن نام انتخابات نخستین چیزی که به ذهن مخاطب خطور می‌کند، شور و هیجان ناشی از آن در یک ملت است، گفت: این نمایش پرداختی این چنین ندارد و بیشتر به پشت صحنۀ انتخابات می‌پردازد و مسائلی را مورد بررسی قرار می‌دهد که من و شما به عنوان یک شهروند، آن را کمتر می‌بینیم. وی قصۀ اثر را نشئت گرفته از لابی‌های نامزدهای انتخاباتی در پشت صحنه با یکدیگر برشمرده و با اشاره به این امر که این اثر جذابیت‌های خاص خود را برای مخاطب خواهد داشت، افزود: کلیت اثر در مورد روابط دو کاندیدای حاضر در انتخابات است که طور زیرآب یکدیگر ر برای چهار برگ رأی بیشتر و پیروز شدن در این رقابت انتخاباتی می‌زنند. این بازیگر، پیدا شدن نسبت خانوادگی دو رقیب انتخاباتی را مهم‌ترین عامل ساخته شدن یک رویکرد کمدی در اثر دانسته و با اشاره به این امر که در این داستان، دختر یکی از نامزدها با نامزد دیگر ازدواج می‌کند، ادامه داد: رویکردی که از نظر خانوادگی در اثر به وجود می‌آید، موقعیتی کمدی ایجاد می‌کند که مخاطب به آن خواهد خندید.

پرور با اشاره به این امر که در طول تمرین‌ها با توجه به این که موقعیت‌های اثر کمدی است، گروه کوشیده است تا به بهترین شکل ممکن، اجرای جدی از این موقعیت‌های کمدی به روی صحنه برود، اظهار داشت: سعی شد تا در روند تولید اثر از بازی‌های کمدی و حتی تیپ سازی پرهیز شود و این امر تا زمانی که ۳ یا ۴ روز به اجرا مانده بود، حفظ شد و پس از آن که گروه به یک پایۀ مناسب از این متن رسید، کارگردان اثر دست بازیگران را باز گذاشت تا اگر تمایل دارند، به تیپی نزدیک شود. وی که دریافت جایزه رتبه بازیگری دوم زن برای در نمایش «بوی دستهای پدربزرگ» به کارگردانی «مرتضی رستمی» از جشنواره منطقه‌‌ای سمنان در کارنامۀ هنری خود به ثبت رسانده است، با اشاره به این امر که تیپ سازی‌ها در «نمایندۀ ملت» اگزجره نیست و به واقعیت نزدیک است و همین امر موجب می‌شود که این نمایش به اثری باور پذیر برای مخاطب تبدیل شود، تصریح کرد: کسانی که تا به امروز به تماشای این اثر نشسته اند، همواره این امر را تذکر داده اند که اگر این اثر، یک ماه پیش‌تر به روی صحنه می‌رفت می‌توانست بسیار وصف الحال‌تر از امروز باشد. این بازیگر، با اشاره به این که اگر گروه قبل از انتخابات زمان بیشتری برای این اجرای اثر داشت، می‌توانست فروش بیشتری داشته باشد، تأکید کرد: اگر مخاطب امروز بی‌تفاوت و بدون هیچ گره زدنی، مانند تماشای بی طرفانۀ یک مسابقۀ فوتبال، به دیدن این اثر بنیشند، می‌تواند لحظات کمدی بسیاری را در اثر ببیند. وی در پایان گفت: سیاست هم دقیقاً همین صفت را دارد و اگر مخاطب آن، بعضی از اوقات بی‌طرفانه به تماشای آن بنشیند، موقعیت‌های کمدی بسیاری را در آن خواهد دید، چرا که معتقدم نگاه بی‌طرفانۀ مخاطب به سیاست می‌تواند جلوه‌های کمدی آن را ملموس‌تر کند.

«نمایندۀ ملت» سوژه‌ای ملموس دارد و ادعای پیچیده بودن ندارد

وحید آقاپور، بازیگر نمایش «نمایندۀ ملت»، با اشاره به این امر که این اثر، نمایشی کمدی، نوشتۀ «برونیسلاو نوشیچ» است، گفت: در اجرای این اثر، سویه‌های کمدی آن حذف شده است و در عین حال، سویه‌های تراژدی نیز به آن اضافه شده است. وی در ادامه، با اشاره به این امر که بضاعت پررنگ‌تر کردن سویه‌های تراژدی در این اثر وجود داشته است، افزود: سعی در تولید اثری شده است که می‌توان در طبقه بندی موضوعات تئاتر، آن را جزئی از دستۀ تئاتر سیاسی قرار داد. این بازیگر تئاتر، کوتاه شدن متن نمایشنامه را یکی از مهم‌ترین تغییرات دیگری دانسته که نسبت به متن اصلی اثر صورت پذیرفته است و بر همین اساس، ادامه داد: با توجه به این که شخصیت‌های بسیار زیادی در این اثر وجود داشت، تعدد شخصیت در دراماتورژی جدید کمتر شد و در عین حال سعی بر آن شده است که در عین مقاومت در برابر رساندن نمایشنامه به فضای ایرانی، جنس کمدی آن را به گونه‌ای ایرانی برای مخاطب به تصویر بکشیم. وی که در ابتدایی‌ترین روزهای سال ۱۳۹۵ حضور در دو اثر «ناگهان پیت حلبی» و «سوراخ» را در کارنامۀ هنری خود به ثبت رسانده است، با اشاره به این امر که در اجرای اثر سعی شده است که تعریفی صحیح از پتانسیل‌های اثر برای تولید یک اثر کمدی صورت بپذیرد که به ذائقۀ مخاطب ایرانی نزدیک‌تر باشد، پیرامون شخصیت خود در این نمایش اظهار داشت: «ایووکویچ»، شخصیتی است که در این اثر برای نمایندگی مجلس به عنوان یک نامزد ثبت نام کرده است و آدمی است که ذاتاً اهل این عرصه، رقابت‌های سیاسی و مناظرات انتخاباتی است.

آقاپور، «ایووکویچ» را شخصیتی با سواد برشمرده که در نمایشنامه، دلباختۀ دختر «ایوان» می‌شود و داماد او می‌شود، تصریح کرد: در این قصه، «ایوان» به عنوان یک نامزد، از حزب رقیب «ایووکویچ» برای نامزدی در انتخابات ثبت نام می‌کند، اما اهل سیاست نیست و هیچ نسبتی با این عرصه ندارد. وی با اشاره به این امر که «ایوان» شخصیتی ناآگاه و متوهم است که اصولاً اهل این عرصه نیست و بر اساس توهم خود، تصور می‌کند که می‌تواند برای رقابت در این انتخابات کاندیدا شود، یادآور شد: دو موضوع خویشاوندی «ایووکویچ» و «ایوان» و در کنار آن، رقابتی که میان آنان، برای راه یافتن به مجلس وجود دارد و همچنین تعلق این فرد به دو حزب مخالف هم، موتور دمندۀ این نمایش است که ایجاد رقابت، کنش و پیش برندگی نمایش را بر عهده دارد. این بازیگر تئاتر، با اشاره به این که «نمایندۀ ملت» نمایشی ساده و زود فهم است و از پیچیدگی‌هایی که برخی از نمایشنامه‌های دیگر بدان دچار هستند رنج نمی‌برد، گفت: «نمایندۀ ملت» سوژ‌ای ملموس دارد و ادعای پیچیده بودن ندارد، چرا که سوژه‌ای ملموس و زبانی ساده دارد و در عین حال اثری ساده انگارانه نیست.

ارزش یک اثر هنری به پیامی است که به مخاطب انتقال می‌دهد

نیکی مظفری، بازیگر نمایش «نمایندۀ ملت» این اثر را، نمایشی کمدی-ترژادی دانسته که بر اساس برداشت آزاد سجاد افشاریان در بازنویسی از یک اثر روسی شکل گرفته است و بر همین اساس گفت: «نمایندۀ ملت» به حال و هوای انتخاباتی به دوره‌ای از زمان و مکان می‌پردازد که در آن، انسانی تصمیم می‌گیرد که در به عنوان یک کاندیدا در انتخابات شرکت کند و بر اساس این تصمیم، تمامی افراد و جریانات پیرامونی خود را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. وی در ادامه، با اشاره به نقشی که در این اثر ایفا می‌کند، ادامه داد: نقش من نقش دختر این کاندیدا، به نام «ملودی» است که انسانی سطحی نگر است و نگاه عمقی به مسائل ندارد و در جریان این اتفاق، با رقیب پدر ازدواج می‌کند.

مظفری مهم‌ترین پیام این نمایش را حضور و شرکت در انتخابات و رأی دادن دانسته و با تأکید بر این امر که این اثر به درستی برای زمان تبلیغات انتخاباتی به روی صحنه رفته است، افزود: «نمایندۀ ملت» به مردم می‌گوید که حتی یک رأی هم، یک رأی است و ما نباید به مسائل پیرامونی خود، از جمله مسئلۀ مهم شرکت در انتخابات بی‌تفاوت باشیم و این مسئله تا اندازه‌ای در این نمایش به اندازه‌ای پررنگ بود و درست و خوب پرداخت شده است که در پی آن بسیاری از تماشاچیان اثر به شرکت در انتخابات ترغیب شدند و به نظر من، ما در این نمایش حرف خودمان را به درستی به مخاطب اثر انتقال داده‌ایم. این بازیگر در ادامه با اشاره به این که یک اثر هنری، در مدیوم‌ها مختلف سینما، تئاتر، تلویزیون و دیگر هنرها و یا حتی یک کتاب، می‌بایست یک پیام برای مخاطب داشته باشد، اظهار داشت: ارزش یک اثر هنری به پیامی است که به مخاطب انتقال می‌دهد. وی ضمن ابراز خرسندی از این امر که پیام این اثر و شیوۀ درست انتقال آن به مردم به گونه‌ای بوده است که تا کنون با استقبال بسیار زیادی مواجه شده است، تصریح کرد: بازخورد مثبت مخاطبان «نمایندۀ ملت» برای گروه نمایش، دستاوردی بسیار مطلوب تلقی می‌شود و ما نیز به واسطۀ آن شکرگزار خداوند هستیم. مظفری با اذعان به این نکته که در این نمایش به همراه پدرش، در نقش یک پدر و دختر بازی می‌کنند، اما شرایط و روحیات این پدر و دختر با خود و پدرش تفاوت‌های بسیاری دارد، یادآور شد: ارتباط پدر و دختری میان من و پدرم به شکل گیری صحیح این پدر و دختر در متن اثر کمک بسیاری کرده است و موجب شده است که ارتباط در طول نمایش، برای مخاطب ملموس‌تر باشد و مخاطب از آن بیشتر لذت ببرد و این امر را بپذیرد.

«نمایندۀ ملت» قصه‌ای تلخ است که می‌توان آن را با زبان شیرین است در هر نقطه از دنیا تعریف کرد

سام کبودوند، بازیگر نقش «سرتا» در نمایش «نمایندۀ ملت» با اشاره به این که شخصیت «سرتا» شخصیتی منفعت طلب است که همواره در هر جامعه‌ای وجود دارد و منتظر فرصت برای سوء استفاده از شرایط موجود است، گفت: شخصیت‌هایی شبیه به «سرتا» هرگز به هدف نمی‌اندیشند، چرا که این هدف تحت هیچ شرایطی برای آن‌ها اهمیت ندارد و تنها چیزی که برای آن‌ها مهم است این که در مسیری که همۀ انسان‌ها برای رسیدن به هدف حرکت می‌کنند هستند و در این مسیر تنها از شرایط موجود استفاده می‌کنند و همه چیز را به نفع خود بهره برداری می‌کنند. این بازیگر، «سرتا» را یکی از همین شخصیت‌ها برشمرده و ادامه داد: برای «سرتا» فرقی نمی‌کند که چه کسی برنده و یا چه کسی بازنده باشد، چه ایدئولوژی خاصی داشته باشد و یا عضو چه جبهۀ خاصی باشد، بلکه تنها چیزی که در این میان برای «سرتا» و یا افراد شبیه به او مهم است، این است که سفره‌ای در این میان پهن است که او می‌تواند بچاپد و سیر شود.

کبودوند، «سرتا» را شخصیتی فرصت‌طلب و منفعت طلب دانسته و افزود: در یک کلمه می‌توان گفت که «سرتا» یک کلاهبردار شیک است. وی در ادامه با اشاره به این امر که از سال‌ها پیش مجید و نیکی مظفری را از نزدیک می‌شناخته است و با آن‌ها تجربه‌هایی مشترک را در کارنامۀ هنری خود به ثبت رسانده است، اظهار داشت: سبقۀ دوستانه‌ای میان من، مجید و نیکی مظفری و همچنین انگیزۀ کار کردن در کنار این هنرمند، موجب شد که پس از تماس حضور در این اثر را بپذیرم و پس از گذشت این دوره با متن مواجه شوم. کبودوند، با اشاره به این امر که «سجاد افشاریان» نمایشنامه‌ای سه ساعته را ایرانیزه کرده و به گروه اجرا کنندۀ اثر تحویل داده است، تصریح کرد: در طول مدت تمرین برای «نمایندۀ ملت» تلاش کردیم تا به این اثر پر و بال و رنگ لعاب داده شود تا بتوانیم آن را به عنوان اثری درخور مخاطب اجرایی کنیم.

بازیگر نقش «سرتا» با اشاره به این که از روزهای نخست مواجهه با اثر می‌دانسته است که بناست تا اثری فانتزی را روی صحنه ببرد، یادآور شد: می‌دانستیم که نباید به قصۀ اثر جدی نگاه کنیم، چرا که «نمایندۀ ملت» قصه‌ای تلخ است که می‌توان آن را با زبان شیرین است در هر نقطه از دنیا تعریف کرد.